Kreisreformen in Preußen

Der Artikel Kreisreformen in Preußen erfasst die Durchführung von Gebietsreformen auf Kreisebene, also der kreisfreien Städte, der dazugehörigen Landkreise und der weiteren Kreise ab dem frühen 19. Jahrhundert.

Gebietsstand am 1. Januar 1900

Kreise oder Landkreise und andere Bezeichnungen

  • Die Landkreise in Preußen hießen grundsätzlich Kreis. Nur bei denjenigen Kreisen, deren Kreisstadt kreisfrei war (einen eigenen Stadtkreis bildete) oder aus dem Kreisverband ausschied, wurde die amtliche Bezeichnung Landkreis verwendet.

Berlin und Brandenburg

  • 1818, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1825, 1. August:
Auflösung
Neubildung
  • 1827, 1. Januar:
Auflösung
Vergrößerung
  • 1836 (?):
Umbenennung
  • 1836, 1. Januar:
Auflösung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1861, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1873, 10. März:
Auflösung
Neubildung
  • 1877, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1881, 2. März:
Vergrößerung
  • 1881, 1. April:
Ausgliederung
Ausscheiden
  • 1882, 15. März:
Vergrößerung
  • 1884, 24. Juli:
Ausgliederung
  • 1886, 27. Oktober:
Ausgliederung
  • 1887, 1. April:
Ausgliederung
  • 1892, 1. April:
Ausgliederung
  • 1897, 27. Februar:
Ausgliederung
  • 1899, 1. April:
Ausgliederung
  • 1899, 1. Mai:
Ausgliederung
  • 1904, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1907, 1. April:
Ausgliederung
  • 1908, 1. April:
Ausgliederung
  • 1911, 1. April:
Ausgliederung
  • 1912:
Umbenennung
  • 1912, 27. Januar:
Umbenennung
  • 1912, 1. April:
Vergrößerung
  • 1920, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1922, 1. August:
Ausgliederung
  • 1925, 1. Juli:
Ausgliederung
  • 1929, 25. März:
Vergrößerung
  • 1935, 1. August:
Vergrößerung
  • 1936, 1. Mai:
Vergrößerung
  • 1937, 1. April:
Vergrößerung
  • 1937, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1938, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1939, 1. April:
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818231
1. Januar 1827+ 1− 1330
10. März 18730+ 1331
(1. Januar) 1877+ 10431
1. April 1881+ 10531
24. Juli 1884+ 10631
27. Oktober 1886+ 10731
1. April 1887+ 10831
1. April 1892+ 10931
27. Februar 1897+ 101031
1. April 1899+ 101131
1. Mai 1899+ 101231
1. April 1907+ 101331
1. April 1908+ 101431
1. April 1911+ 101531
1. Oktober 1920− 60931
1. August 1922+ 101031
1. Juli 1925+ 101131

Hannover

  • 1870, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1873, 1. April:
Vergrößerung
  • 1885, 1. April:[3]
Auflösung
  • der gesamten Verwaltungsstruktur aus selbständigen Städten, Ämtern und den „Kreisen“, die 1867 eingerichtet worden waren
Neubildung
  • des Stadtkreises Celle aus der selbständigen Stadt Celle
  • des Stadtkreises Emden aus der selbständigen Stadt Emden
  • des Stadtkreises Göttingen aus der selbständigen Stadt Göttingen
  • des Stadtkreises Hannover aus der selbständigen Stadt Hannover
  • des Stadtkreises Harburg aus der selbständigen Stadt Harburg
  • des Stadtkreises Hildesheim aus der selbständigen Stadt Hildesheim
  • des Stadtkreises Lüneburg aus der selbständigen Stadt Lüneburg
  • des Stadtkreises Osnabrück aus der selbständigen Stadt Osnabrück
  • 1886, 1. April:
Ausgliederung
  • 1888, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1891, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1906, 1. April:
Vergrößerung
  • 1907, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1909, 1. April:
Vergrößerung
  • 1910:
Vergrößerung
  • 1911, 1. April:
Vergrößerung
  • 1913, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1914, 1. April:
Vergrößerung
  • 1919, 1. April:
Ausgliederung
  • 1920, 1. Januar:
Eingliederung
  • 1920, 1. April:
Ausgliederung
  • 1922, 1. April:
Ausgliederung
Eingliederung
Neubildung
  • 1923, 1. April:
Ausgliederung
  • 1924, 1. November:
Neubildung
  • 1925, 1. September:
Ausgliederung
  • 1927, 1. Juli:
Neubildung
  • 1932, 1. Oktober:[4]
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1933, 1. Oktober:
Neubildung
  • 1934, 1. April:
Vergrößerung
  • 1937, 1. April:
Eingliederung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1938, 1. August:
Vergrößerung
  • 1938, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1939, 1. April:
Vergrößerung
  • 1941, 1. November:
Umgliederung
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
12. September 1867135
1. April 1885+ 7+ 31866
1913+ 10966
1. April 1919+ 101066
30. November 19210+ 11067
1. April 1922+ 1− 11166
1. April 1923+ 101266
1. November 1924− 101166
1. September 1925+ 101266
1. Juli 1927− 101166
1. Oktober 19320− 251141
1. Oktober 19330+ 21143
1. April 1937− 101043

Hessen-Nassau

  • 1867, 1. Juli:
Umbenennung
  • 1867, 12. August:
Rückbenennung
  • 1881, 1. April:
Vergrößerung
  • 1886, 1. April:
Auflösung
Ausgliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1895:
Vergrößerung
  • 1896, 1. April:
Vergrößerung
  • 1899, 1. April:
Vergrößerung
  • 1900, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1905:
Umbenennung
  • 1906, 1. April:
Vergrößerung
  • 1907, 1. April:
Vergrößerung
  • 1907, 26. April:
Umbenennung
  • 1910, 1. April:
Eingliederung
  • 1919, 31. Januar:
Neubildung
  • 1926, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1926, 4. Dezember:
Änderung der Schreibweise
  • 1927, 1. April:
Ausgliederung
  • 1928, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1929, 1. April:
Ausgliederung
Umgliederung
  • 1929, 4. April:
Vergrößerung
  • 1930, 1. Dezember:
Vergrößerung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1933:
Umbenennung
  • 1933, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
  • 1936, 1. Juni:
Vergrößerung
  • 1939, 1. April:
Vergrößerung
  • 1942, 1. Februar:
Eingliederung
Neubildung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
7. Februar 1868333
1. April 19100− 1332
31. Januar 19190+ 1333
19220+ 1334
1. April 1927+ 10434
1. Oktober 19280− 2432
1. April 1929+ 1+ 3535
1. Oktober 19320− 8527
1. Oktober 19330+ 2529
1. Februar 19420− 2527

Hohenzollernsche Lande

  • 1854, 18. Januar:
Auflösung
Eingliederung
Vergrößerung
  • 1861, 9. August:
Eingliederung
  • 1861, 27. Dezember:
Eingliederung
  • 1862, 28. März:
Eingliederung
  • 1925, 7. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
17. August 185507
9. August 18610− 106
27. Dezember 18610− 105
28. März 18620− 104
7. Oktober 19250− 202

Ost- und Westpreußen

  • 1819, 1. April:
Umbenennung
Gebietsaustausch
Vergrößerung
  • 1824, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1828, 29. März:
Vergrößerung
  • 1836, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1843, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1874, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1875, 25. März:
Neubildung
  • 1875, 17. Juni:
Vergrößerung
  • 1876, 5. Juli:
Vergrößerung
  • 1878, 8. Februar:
Vergrößerung
  • 1882, 1. April:
Vergrößerung
  • 1887, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
  • 1896, 1. April:
Ausgliederung
  • ca. 1900:
Änderung der Schreibweise
  • 1900, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1900, 1. April:
Ausgliederung
  • 1902, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1905, 1. April:
Vergrößerung
  • 1906, 1. April:
Vergrößerung
  • 1907, 1. April:
Vergrößerung
  • 1909, 23. Juni:
Vergrößerung
  • 1910, 1. April:
Ausgliederung
  • 1914, 1. April:
Vergrößerung
  • 1918, 1. April:
Ausgliederung
  • 1920, 10. Januar:
Auflösung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1920, 12. August:
Umgliederung
  • 1922, 1. Juli:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1927, 10. Juni:
Vergrößerung
  • 1927, 21. September:
Umbenennung
  • 1933, 27. Juni:
Umbenennung
  • 1936, 1. April:
Vergrößerung
  • 1937, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1938, 7. September:
Umbenennung
  • 1938, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1939, 1. April:
Auflösung
Neubildung
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818254
1. Januar 1874+ 10354
25. März 18750+ 1355
1. Oktober 18870+ 4359
1. April 1896+ 10459
1. Januar 1900+ 10559
1. April 1900+ 10659
1. April 1902+ 10759
1. April 1910+ 10859
1. April 1918+ 10959
10. Januar 1920− 4− 15544
1. Juli 19220− 2542
1. April 19390− 1541

Pommern

  • 1826, 26. September:
Auflösung
  • 1846, 1. Januar:
Auflösung
  • 1857, 16. März:
Ausgliederung
  • 1872, 1. September:
Auflösung
Neubildung
  • 1874:
Ausgliederung
  • 1876, 5. Juli:
Vergrößerung
  • 1878, 8. Februar:
Vergrößerung
  • ca. 1891:
Änderung der Schreibweise
  • 1898, 1. April:
Ausgliederung
  • 1900, 1. April:
Vergrößerung
  • 1901, 1. April:
Ausgliederung
  • 1913, 1. April:
Ausgliederung
  • 1920:
Änderung der Schreibweise
  • 1920, 10. Januar:
Auflösung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1920, 1. Mai:
Ausgliederung
  • 1923, 1. April:
Ausgliederung
  • 1928, 1. Februar:
Umbenennung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Vergrößerung
  • ca. 1935:
Umbenennung
  • 1939, 15. Oktober:
Auflösung
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818125
26. September 1826− 10025
1. Januar 18460− 1024
16. März 1857+ 10124
1. September 18720− 1123
1874+ 10223
1. April 1898+ 10323
1. April 1901+ 10423
1. April 1913+ 10523
1. Mai 1920+ 10623
1. April 1923+ 10723
1. Oktober 19320− 2721
15. Oktober 19390− 1720

Posen

  • 1819, 31. Juli:
Umbenennung
  • 1875, 29. Mai:
Ausgliederung
  • 1877, 6. März:
Umbenennung
  • 1886, 26. Mai:
Neubildung
  • 1887, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
  • 1896, 1. April:
Vergrößerung
  • 1900, 1. April:
Vergrößerung
  • 1904, 5. Dezember:
Umbenennung
  • 1920, 10. Januar:
Auflösung
Neubildung
Umgliederung
  • 1922, 1. Juli:
Ausgliederung
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818126
29. Mai 1875+ 10226
26. Mai 18860+ 1227
1. Oktober 18870+ 13240
10. Januar 1920− 2− 3406
1. Juli 1922+ 1016

Rheinprovinz

  • 1817, 1. Juni:
Umgliederung
  • 1818, 1. Januar:
Umgliederung
  • 1818, 15. Juni:
Eingliederung
  • 1819, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1819, 5. März:
Vergrößerung
  • 1819, 30. Oktober:
Eingliederung
Vergrößerung
  • 1820, 16. August:
Eingliederung
  • 1820, 1. Oktober:
Eingliederung
  • 1820, 1. November:
Eingliederung
  • 1821, 1. Februar:
Eingliederung
  • 1822, 1. Mai:
Eingliederung
Vergrößerung
  • 1823, 26. September:
Eingliederung
  • 1823, 27. September:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1825, 17. Februar:
Eingliederung
Neubildung
Umbenennung
  • 1827:
Umgliederung
  • 1827, 17. Februar:
Umbenennung
  • 1829:
Umgliederung
  • 1829, 24. Dezember:
Umbenennung
  • 1835, 1. April:
Neubildung (Umgliederung)
  • 1857, 8. September:
Änderung der Schreibweise
  • 1857, 3. Dezember:
Neubildung
  • 1859:
Neubildung
  • 1861, 1. Juni:
Auflösung
Ausgliederung
Neubildung
  • 1862:
Vergrößerung
  • 1869, 15. September:
Neubildung (Umgliederung)
  • 1872, 20. April:
Ausgliederung
  • 1872, 14. Oktober:
Ausgliederung
  • 1873, 28. Februar:
Ausgliederung
  • 1874, 24. Januar:
Auflösung
Ausgliederung
Neubildung
  • 1881, 1. April:
Vergrößerung
  • 1887, 1. Juli:
Neubildung
  • 1887, 1. Oktober:
Ausgliederung
  • 1888, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1888, 1. April:
Vergrößerung
  • 1891, 1. September:
Vergrößerung
  • 1896, 1. April:
Ausgliederung
  • 1897, 1. April:
Vergrößerung
  • 1901, 1. April:
Ausgliederung
  • 1901, 1. Mai:
Ausgliederung
  • 1901, 1. August:
Vergrößerung
  • 1901, 3. August:
Vergrößerung
  • 1902, 1. April:
Vergrößerung
  • 1904, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1905, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1905, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1906, 1. April:
Vergrößerung
  • 1907, 1. April:
Ausgliederung
  • 1907, 15. Oktober:
Vergrößerung
  • 1908, 1. April:
Vergrößerung
  • 1909, 1. April:
Umbenennung
Vergrößerung
  • 1909, 7. September:
Ausgliederung
  • 1910, 1. April:
Auflösung
Vergrößerung
  • 1911, 1. April:
Ausgliederung
  • 1912, 19. Juni:
Vergrößerung
  • 1913, 1. April:
Ausgliederung
  • 1914, 1. April:
Eingliederung
Vergrößerung
  • 1915, 1. April:
Vergrößerung
  • 1917, 1. Juli:
Ausgliederung
  • ca. 1920:
Änderung der Schreibweise
  • 1920, 10. Januar:
Umgliederung
  • der meisten Gemeinden der Kreise Eupen und Malmedy nach Belgien
  • 1920, 10. April:
Änderung der Schreibweise
  • 1920, 1. Juni:
Umbenennung
  • 1920, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1920, 1. Oktober:
Teilung
Neubildung
Umgliederung
  • 1921, 18. Juli:
Vergrößerung
  • 1921, 1. Dezember:
Vergrößerung
  • 1922, 1. April:
Vergrößerung
  • 1922, 5. August:
Vergrößerung
  • 1922, 1. November:
Auflösung
Vergrößerung
  • 1923, 29. September:
Vergrößerung
  • 1925, 25. November:
Änderung der Schreibweise
  • 1926, 14. Mai:
Änderung der Schreibweise
  • 1929, 1. August:
Auflösung
Ausgliederung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1930, 25. Januar:
Umbenennung
  • 1930, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1931, 19. März:
Vergrößerung
  • des Kreises Monschau um Flurstücke, die von Belgien ins Deutsche Reich umgegliedert wurden
  • 1931, 3. August:
Umbenennung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1933, 10. August:
Umbenennung
  • 1933, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
  • 1935, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1935, 1. März:
Umgliederung
  • 1935, 1. April:
Umbenennung
  • 1935, 20. Juli:
Änderung der Schreibweise
  • 1936, 13. Januar:
Umbenennung
  • 1936, 1. April:
Vergrößerung
  • 1937, 1. April:
Eingliederung
Neubildung
  • 1937, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1940, 25. April:
Umbenennung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818463
15. Juni 18180− 1464
30. Oktober 18190− 1463
1. Februar 18200− 1462
16. August 1820− 10362
1. Oktober 18200− 1361
1. November 18200− 1360
1. Mai 18220− 2358
27. September 18230− 2356
17. Februar 18250− 1355
1. April 18350+ 1356
3. Dezember 18570+ 1357
18590+ 1358
1. Juni 1861+ 20558
15. September 18690+ 1559
20. April 1872+ 10659
14. Oktober 1872+ 10759
28. Februar 1873+ 10859
24. Januar 1874+ 10959
1. Juli 18870+ 1960
1. Oktober 1887+ 201160
1. Januar 1888+ 201360
1. April 1896+ 101460
1. April 1901+ 101560
1. Mai 1901+ 101660
1. April 1904+ 101760
1. April 1907+ 101860
7. September 1909+ 101960
1. April 19100− 11959
1. Mai 1911+ 102059
1. April 1913+ 102159
1. April 1914− 102059
1. Juli 1917+ 102159
1. Oktober 1920− 1− 32056
19220− 12055
1. November 19220− 22053
1. August 1929− 2− 51848
1. August 19320− 71841
1. August 1933+ 101941
1. März 1935+ 1+ 62047

Sachsen

  • 1818, 1. Januar:
Eingliederung
Vergrößerung
Neubildung
  • 1818, 1. Oktober:
Eingliederung


  • 1819, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1819, 10. November:
Vergrößerung
  • ca. 1820:
Umbenennung
  • 1825, 1. Januar:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
  • 1828, 8. Mai:
Vergrößerung
  • 1828, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1862, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1872, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1876, 5. Juli:
Vergrößerung
  • 1878, 28. März:
Vergrößerung
  • 1882, 1. April:
Ausgliederung
  • 1888, 8. August:
Umbenennung
  • 1891, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1892, 1. April:
Ausgliederung
  • 1899, 1. April:
Ausgliederung
  • 1900, 1. April:
Vergrößerung
  • 1901:
Umbenennung
  • 1901, 1. April:
Ausgliederung
  • 1908, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1909, 1. April:
Ausgliederung
  • 1910, 1. April:
Vergrößerung
  • 1911, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1913, 1. April:
Vergrößerung
  • 1914, 1. April:
Ausgliederung
  • 1921, 15. Februar:
Ausgliederung
  • 1922, 1. April:
Ausgliederung
  • 1924, 1. Juni:
Ausgliederung
  • 1926, 1. April:
Vergrößerung
  • 1929:
Vergrößerung
  • 1930, 1. April:
Vergrößerung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1937, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1938, 1. Oktober:
Umbenennung
  • 1941, 1. November:
Vergrößerung
  • 1942, 1. April:
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
31. Dezember 1817537
1. Januar 1818− 1+ 1438
1. Oktober 1818− 10338
1. Januar 1825− 1+ 1239
1. Januar 1872+ 10339
1. April 1882+ 10439
1. Januar 1891+ 10539
1. April 1892+ 10639
1. April 1899+ 10739
1. April 1901+ 20939
1. April 1908+ 101039
1. April 1909+ 101139
1. April 1911+ 101239
1. April 1914+ 101339
15. Februar 1921+ 101439
1. April 1922+ 101539
1. Juni 1924+ 101639
1. Oktober 19320− 31636

Schlesien

  • 1817, März:
Umbenennung
  • 1825, 1. August:
Neubildung
  • ca. 1850:
Änderung der Schreibweise
  • 1855, 2. August:
Neubildung
  • 1873, 27. März:
Neubildung
  • 1873, 1. Juli:
Ausgliederung
  • 1874, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1875, 17. Juni:
Vergrößerung
  • 1888, 29. Februar:
Umbenennung
  • 1890, 1. April:
Ausgliederung
  • 1897, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1898, 1. April:
Ausgliederung
  • 1899, 1. April:
Ausgliederung
  • 1899, 15. Mai:
Ausgliederung
  • ca. 1900:
Änderung der Schreibweise
  • 1904, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1907, 1. April:
Ausgliederung
  • 1910, 1. April:
Vergrößerung
  • 1911, 1. April:
Vergrößerung
  • 1911, 1. Juni:
Ausgliederung
  • 1915, 13. Oktober:
Umbenennung
  • 1920, 10. Januar:
Umgliederung
Vergrößerung
  • 1920, 1. April:
Ausgliederung
  • 1921, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1922:
Umgliederung
  • 1922, 1. April:
Ausgliederung
  • 1924, 1. April:
Ausgliederung
  • 1925, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1926, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1927, 1. Januar:
Auflösung
Ausgliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1927, 9. Juli:
Umbenennung
  • 1928, 1. April:
Vergrößerung
  • 1928, 15. September:
Umbenennung
  • 1929, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1933, 1. Oktober:
Eingliederung
Neubildung
  • 1934, 1. April:
Vergrößerung
  • 1936, 1. April:
Vergrößerung
  • 1937, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1938, 1. April:
Vergrößerung
  • 1938, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1939, 1. März:
Vergrößerung
  • 1939, 15. April:
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. Januar 1818156
1. August 18250+ 1157
26. August 18540+ 1158
27. März 18730+ 3161
1. Juli 1873+ 10261
1. Januar 1874+ 10361
1. April 1890+ 10461
1. April 1897+ 10561
1. April 1898+ 10661
1. April 1899+ 20861
15. Mai 1899+ 10961
1. April 1904+ 101061
1. April 1907+ 101161
1. Juli 1911+ 101261
1. April 1920+ 101361
(1. April) 19220− 21359
1. April 1924+ 101459
1. Januar 1927+ 1− 31556
1. Oktober 19320− 111545
1. Oktober 1933− 1+ 31448
15. April 19390+ 11449

Schleswig-Holstein

  • 1876, 1. Juli:
Neubildung
  • 1878, 25. Oktober:
Vergrößerung
  • 1883, 14. November:
Ausgliederung
  • 1889, 1. April:
Ausgliederung
  • 1890, 1. April:
Vergrößerung
  • 1891, 18. Februar:
Umgliederung
  • 1893, 1. April:
Vergrößerung
  • 1900, 1. Mai:
Vergrößerung
  • 1901, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1907, 18. Juni:
Umbenennung
  • 1910, 1. April:
Vergrößerung
  • 1920, 15. Juni:
Umgliederung
  • 1920, 19. Oktober:
Umbenennung
  • 1922, 1. Oktober:
Neubildung
Vergrößerung
  • 1924, 1. Mai:
Vergrößerung
  • 1927, 1. Juli:
Vergrößerung
  • 1932, 1. Oktober:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1933, 1. Oktober:
Auflösung
Neubildung
  • 1937, 1. April:
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1938, 1. April:
Vergrößerung
  • 1939, 1. April:
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
22. September 1867119
23. Juni 18760+ 1120
14. November 1883+ 10220
1. April 1889+ 10320
1. April 1901+ 20520
15. Juni 19200− 3517
1. Oktober 19220+ 1518
1. Oktober 19320− 4514
1. Oktober 19330+ 2516
1. April 1937− 1+ 1417

Westfalen

  • 1817, 1. Juni:
Umgliederung
  • 1817, 11. Juni:
Eingliederung
  • 1819, 1. Januar:
Umbenennung
Auflösung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1832, 1. Januar:
Umbenennung
Auflösung
Eingliederung
Vergrößerung
  • 1832, 2. September:
Umbenennung
  • 1835:
Änderung der Schreibweise
  • 1838, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1857, 1. Februar:
Vergrößerung
  • 1875, 15. Februar:
Ausgliederung
  • 1876, 24. Mai:
Ausgliederung
  • 1878, 1. Oktober:
Ausgliederung
  • 1881, 1. April:
Vergrößerung
  • 1885, 1. Juli:
Neubildung
  • 1887, 1. April:
Ausgliederung
Neubildung
  • 1897, 1. April:
Ausgliederung
  • 1899, 1. April:
Ausgliederung
  • 1901, 1. April:
Ausgliederung
Vergrößerung
  • 1903, 1. April:
Vergrößerung
  • 1904, 1. April:
Vergrößerung
  • 1905, 1. April:
Vergrößerung
  • 1906, 1. Juli:
Ausgliederung
  • 1907, 1. April:
Ausgliederung
  • 1908, 1. April:
Vergrößerung
  • 1911, 1. April:
Ausgliederung
  • 1912, 1. Februar:
Ausgliederung
  • 1914, 10. Juni:
Vergrößerung
  • 1918, 1. April:
Vergrößerung
  • 1921, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1922, 1. Januar:
Ausgliederung
  • 1922, 5. August:
Vergrößerung
  • 1923, 1. März:
Ausgliederung
  • 1923, 1. September:
Ausgliederung
  • 1924, 1. Januar:
Vergrößerung
  • 1926, 1. April:
Auflösung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1928, 1. April:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1929, 1. August:
Auflösung
Eingliederung
Neubildung
Vergrößerung
  • 1930, 21. Mai:
Umbenennung
  • 1930, 1. Oktober:
Vergrößerung
  • 1930, 17. Oktober:
Umbenennung
  • 1937, 1. April:
Vergrößerung

Anzahl der Stadt- und Landkreise

DatumStadtkreise
Veränderung
Landkreise
Veränderung
Stadtkreise
Anzahl
Landkreise
Anzahl
1. November 1816236
11. Juni 1817− 10136
1. Januar 18320− 3133
15. Februar 1875+ 10233
24. Mai 1876+ 10333
1. Oktober 1878+ 10433
1. Juli 18850+ 2435
1. April 1887+ 1+ 2537
1. April 1897+ 10637
1. April 1899+ 10737
1. April 1901+ 20937
1. Juli 1906+ 101037
1. April 1907+ 201237
1. April 1911+ 201437
1. Februar 1912+ 101537
1. Januar 1921+ 201737
1. Januar 1922+ 101837
1. März 1923+ 101937
1. September 1923+ 102037
1. April 1926+ 2− 12136
1. April 19280− 12135
1. August 1929− 1− 42031

Literatur

  • Walther Hubatsch (Hrsg.): Grundriß zur deutschen Verwaltungsgeschichte 1815–1945. Reihe A: Preußen. Johann-Gottfried-Herder-Institut, Marburg/Lahn;
  • Die Chronik Berlins. 2. Auflage. Chronik Verlag, Dortmund 1991, ISBN 3-88379-082-6.
  • Horst Lorenz: Einführung in die Berliner Verwaltung. Verwaltungsakademie Berlin, ISBN 978-3-938582-42-8.

Siehe auch

Einzelnachweise

  1. Die Chronik Berlins S. 253, Chronik Verlag in der Harenberg Kommunikation Verlag- und Mediengesellschaft mbH & Co. KG
  2. Amtsblatt für Hannover 1870, S. 3
  3. Kreisordnung für die Provinz Hannover (1884)
  4. Preußisches Staatsministerium, § 66, Verordnung über die Neugliederung von Landkreisen, vom 1. August 1932 Preußische Gesetzessammlung, Berlin 1932; Nr. 43, R. von Deckers Verlag, G. Schenk, 1932, Seiten 255–273
  5. a b Amts-Blatt der Königlichen Regierung zu Coblenz 1817. Nr. 27, 9. Juni 1817, S. 169 (google.de).

Das Groß-Berlin Gesetz 1920