Der Nationalratswahlkreis Tessin ist ein Wahlkreis bei Wahlen in den Schweizer Nationalrat , der den gesamten Kanton Tessin umfasst. Er bestand von 1848 bis 1851 und besteht wieder seit 1919.
Entstehung und Wahlverfahren Der Wahlkreis war 1848 gebildet worden. Damals kam das Majorzwahlrecht zur Anwendung. Im Sinne der romanischen Mehrheitswahl benötigte ein Kandidat die absolute Mehrheit der Stimmen, um gewählt zu werden. Zur Verteilung aller Sitze waren unter Umständen mehrere Wahlgänge notwendig; jeder Wähler hatte so viele Stimmen, wie Sitze zu vergeben waren.
1851 erfolgte eine Aufteilung in die beiden Wahlkreise Tessin-Nord und Tessin-Süd , 1919 wurden sie wieder zusammengelegt. Seither wird das Proporzwahlrecht angewendet, bei der die Sitze im Verhältnis zu allen abgegebenen Stimmen auf die zur Auswahl stehenden Listen verteilt werden.
Sitzzahl Aufgrund der Bevölkerungsentwicklung variierte die Anzahl der Sitze, die dem Wahlkreis Tessin zur Verfügung standen:
1848 bis 1851: 6 Sitze 1919 bis 1931: 8 Sitze 1931 bis 1971: 7 Sitze seit 1971: 8 Sitze
NationalräteG = Gesamterneuerungswahl B = Ergänzungswahl für einen Bundesrat (nur Majorz) N = Nachrücker (nur Proporz) Katholisch-Konservative (KK), Konservative Volkspartei (KVP), Konservativ-Christlichsoziale Volkspartei (KCV), Christlichdemokratische Volkspartei (CVP) Partito Liberale Radicale Democratico (Dem.), Linksabspaltung der FDP, mit DP verbunden Freisinnige Linke (FL), Freisinnig-Demokratische Partei bzw. FDP.Die Liberalen (FDP) Grüne Partei der Schweiz (Grüne) Lega dei Ticinesi (Lega) Die Mitte (Mitte) Partito Socialista Autonomo (PSA), Partito Socialista Unitario (PSU) Sozialdemokratische Partei (SP) Bauern-, Gewerbe- und Bürgerpartei (BGB), Schweizerische Volkspartei (SVP)
Majorz (1848 bis 1851)
Proporz (ab 1919)Datum Wahl Gewählte Partei 26.10.1919 G Brenno Bertoni , Achille Borella I , Emilio Bossi , Evaristo Garbani-Nerini FDP Francesco Antognini , Luigi Balestra , Giuseppe Cattori KVP Guglielmo Canevascini SP 19.04.1920 N Arnaldo Bolla FDP Gaetano Donini BGB 07.02.1921 N Alberto Vigizzi FDP 01.04.1922 N Otto Maraini FDP 06.06.1922 N Francesco-Nino Borella SP 29.10.1922 G Carlo Maggini , Camillo Olgiati , Francesco Rusca , Alberto Vigizzi FDP Luigi Balestra , Ruggero Dollfus , Angelo Tarchini KVP Edoardo Zeli SP 01.07.1923 N Secondo-Vittorio Antognini KVP 01.12.1924 N Enrico Celio KVP 02.06.1925 N Paolo Pedrazzini KVP 25.10.1925 G Carlo Maggini , Camillo Olgiati , Francesco Rusca , Alberto Vigizzi FDP Luigi Balestra , Ruggero Dollfus , Angelo Tarchini KVP Edoardo Zeli SP 08.02.1926 N Antonio Galli FDP 01.11.1926 N Carlo Censi FDP 01.02.1927 N Enrico Celio KVP 19.09.1927 N Giovan Battista Rusca FDP 28.10.1928 G Carlo Censi , Camillo Olgiati , Francesco Rusca , Giovan Battista Rusca FDP Ruggero Dollfus , Giovanni Polar , Angelo Tarchini KVP Francesco-Nino Borella SP 11.06.1930 N Enrico Celio KVP 25.10.1931 G Bixio Bossi , Carlo Maggini , Francesco Rusca FDP Enrico Celio , Ruggero Dollfus , Riccardo Rossi KVP Francesco-Nino Borella SP 28.09.1932 N Angelo Tarchini KVP 28.03.1933 N Giovanni Polar KVP 27.10.1935 G Bixio Bossi , Francesco Rusca , Giovan Battista Rusca FDP Antonio Antognini , Ruggero Dollfus , Riccardo Rossi KVP Edoardo Zeli SP 29.10.1939 G Giovan Battista Rusca Dem. Bixio Bossi , Francesco Rusca FDP Antonio Antognini , Ruggero Dollfus , Riccardo Rossi KVP Edoardo Zeli SP 11.12.1940 N Angelo Tarchini KVP 25.03.1941 N Adolfo Janner KVP 08.12.1942 N Aleardo Pini FDP 31.10.1943 G Mario Agustoni , Aleardo Pini FDP Adolfo Janner , Franco Maspoli , Waldo Riva KVP Francesco-Nino Borella , Edoardo Zeli SP 26.10.1947 G Aleardo Pini , Francesco Rusca , Giovan Battista Rusca FDP Rodolfo Bordoni , Adolfo Janner , Franco Maspoli KVP Emilio Agostinetti SP 28.10.1951 G Giulio Guglielmetti , Aleardo Pini , Giovan Battista Rusca FDP Rodolfo Bordoni , Francesco Masina , Franco Maspoli KVP Emilio Agostinetti SP 30.10.1955 G Giulio Guglielmetti , Aleardo Pini , Libero Olgiati FDP Francesco Masina , Franco Maspoli , Alberto Verda KVP Emilio Agostinetti SP 02.06.1958 N Pierino Tatti FDP 25.10.1959 G Brenno Galli , Libero Olgiati , Pierino Tatti FDP Enrico Franzoni , Arturo Lafranchi , Franco Maspoli KCV Emilio Agostinetti SP 04.06.1962 N Silvio Jolli KCV 03.12.1962 N Achille Borella II FDP 04.06.1963 N Guido Bustelli FDP 27.10.1963 G Mario Agustoni , Nello Celio , Brenno Galli FDP Enrico Franzoni , Ugo Gianella , Franco Maspoli KCV Emilio Agostinetti SP 01.03.1965 N Achille Borella II FDP 29.09.1965 N Amedeo Boffa KVP 19.09.1966 N Arrigo Caroni KCV 27.02.1967 N Didier Wyler SP 29.10.1967 G Brenno Galli , Franco Masoni , Libero Olgiati FDP Arrigo Caroni , Enrico Franzoni , Ugo Gianella KCV Didier Wyler SP 01.09.1971 N Achille Borella II FDP 31.10.1971 G Enrico Franzoni , Ugo Gianella , Camillo Jelmini CVP Pier Felice Barchi , Luigi Generali , Franco Masoni , Carlo Speziali FDP Didier Wyler SP 27.11.1972 N Gian Mario Pagani FDP 26.10.1975 G Camillo Jelmini , Giovan Battista Pedrazzini CVP Pier Felice Barchi , Luigi Generali , Gian Mario Pagani , Carlo Speziali FDP Werner Carobbio PSA Didier Wyler SP 21.10.1979 G Gianfranco Cotti , Camillo Jelmini , Giovan Battista Pedrazzini CVP Alma Bacciarini , Pier Felice Barchi , Massimo Pini FDP Werner Carobbio PSA Dario Robbiani SP 23.10.1983 G Flavio Cotti , Gianfranco Cotti , Mario Grassi CVP Luciano Giudici , Massimo Pini , Sergio Salvioni FDP Werner Carobbio PSA Dario Robbiani SP 02.03.1987 N Giovanni Baggi CVP 18.10.1987 G Giovanni Baggi , Fulvio Caccia , Gianfranco Cotti , Mario Grassi CVP Adriano Cavadini , Massimo Pini , Sergio Salvioni FDP Werner Carobbio PSU 20.10.1991 G Fulvio Caccia , Geo Camponovo , Gianfranco Cotti CVP Adriano Cavadini , Massimo Pini FDP Marco Borradori , Flavio Maspoli Lega Werner Carobbio SP 29.11.1993 N Mimi Lepori CVP 13.06.1995 N Giuliano Bignasca Lega 22.10.1995 G Fulvio Caccia , Remigio Ratti CVP Flavio Maspoli Lega Adriano Cavadini , Fulvio Pelli , Massimo Pini FDP Werner Carobbio , Franco Cavalli SP 07.12.1998 N Franco Donati CVP 24.10.1999 G Meinrado Robbiani , Chiara Simoneschi-Cortesi CVP Gabriele Gendotti , Fulvio Pelli FDP Giuliano Bignasca , Flavio Maspoli Lega Franco Cavalli , Fabio Pedrina SP 25.09.2000 N Fabio Abate FDP 19.10.2003 G Meinrado Robbiani , Chiara Simoneschi-Cortesi CVP Fabio Abate , Fulvio Pelli , Laura Sadis FDP Attilio Bignasca Lega Franco Cavalli , Fabio Pedrina SP 21.10.2007 G Meinrado Robbiani , Chiara Simoneschi-Cortesi CVP Fabio Abate , Ignazio Cassis , Fulvio Pelli FDP Attilio Bignasca Lega Marina Carobbio Guscetti , Fabio Pedrina SP 01.03.2010 N Norman Gobbi Lega 23.10.2011 G Fabio Regazzi , Marco Romano CVP Ignazio Cassis , Fulvio Pelli FDP Roberta Pantani , Lorenzo Quadri Lega Marina Carobbio Guscetti SP Pierre Rusconi SVP 10.03.2014 N Giovanni Merlini FDP 18.10.2015 G Fabio Regazzi , Marco Romano CVP Ignazio Cassis , Giovanni Merlini FDP Roberta Pantani , Lorenzo Quadri Lega Marina Carobbio Guscetti SP Marco Chiesa SVP 27.11.2017 N Rocco Cattaneo FDP 20.10.2019 G Fabio Regazzi , Marco Romano CVP Rocco Cattaneo , Alex Farinelli FDP Greta Gysin Grüne Lorenzo Quadri Lega Bruno Storni SP Piero Marchesi SVP 27.11.2017 N Rocco Cattaneo FDP 22.10.2023 G Alex Farinelli , Simone Gianini FDP Greta Gysin Grüne Lorenzo Quadri Lega Giorgio Fonio Mitte Bruno Storni SP Piero Marchesi , Paolo Pamini SVP
WähleranteileNachfolgend findet sich eine Übersicht über die Wähleranteile der verschiedenen Parteien und Listen seit Einführung des Proporzwahlrechts im Jahr 1919.
Jahr FDP K./CS/CVP / Mitte BGB /SVP Lega SP Grüne 1 KP , PdA PSA 2 Dem. 3 Weitere Jahr 1919 42,2 % 37,4 % 20,5 % 1919 1922 40,2 % 35,5 % 9,7 % 14,7 % 1922 1925 42,2 % 35,7 % 9,3 % 12,5 % 0,1 % Diverse 0,1 % 1925 1928 43,9 % 35,6 % 6,6 % 13,5 % 0,4 % 1928 1931 43,4 % 40,4 % 15,8 % 0,4 % 1931 1935 33,1 % 36,5 % 15,5 % 14,9 % 1935 1939 Stille Wahl Stille Wahl Stille Wahl Stille Wahl 1939 1943 31,2 % 35,9 % 22,8 % 10,2 % 1943 1947 38,5 % 39,9 % 2,8 % 16,5 % 2,3 % 1947 1951 41,4 % 41,3 % 17,3 % 1951 1955 42,6 % 38,4 % 19,0 % 1955 1959 41,2 % 39,5 % 19,3 % 1959 1963 40,8 % 36,8 % 3,4 % 19,0 % 1963 1967 41,0 % 37,0 % 2,7 % 15,7 % 3,6 % 1967 1971 38,4 % 34,8 % 2,4 % 13,2 % 2,7 % 6,7 % NA 1,7 %1971 1975 39,1 % 35,7 % 13,9 % 3,6 % 7,6 % Diverse 0,2 % 1975 1979 36,3 % 34,1 % 2,3 % 15,2 % 2,7 % 9,4 % 1979 1983 37,9 % 34,0 % 2,1 % 13,8 % 10,6 % SAP 1,0 %, Diverse 0,8 %1983 1987 34,8 % 38,2 % 1,3 % 9,3 % 1,9 % 1,2 % 11,0 % OeFP 0,9 %, Grünalternat. 0,9 %, Diverse 0,5 %1987 1991 29,4 % 26,9 % 1,0 % 23,5 % 6,7 % 1,0 % 0,7 % 10,0 % Sv. ecol. 0,5 %, Diverse 0,3 % 1991 1995 30,5 % 28,4 % 1,5 % 18,6 % 17,2 % 1,7 % 1,3 % P. d. libertà 1,0 % 1995 1999 27,7 % 25,9 % 5,3 % 18,5 % 18,7 % 1,4 % 1,3 % Diverse 1,1 % 1999 2003 29,8 % 24,6 % 7,6 % 8,0 % 25,8 % 3,0 % F. Maspoli 1,3 %2003 2007 28,1 % 24,1 % 8,7 % 14,0 % 18,1 % 4,8 % 1,3 % Diverse 0,7 % 2007 2011 24,8 % 20,0 % 9,7 % 17,5 % 16,6 % 6,7 % 1,2 % Montagna 1,8 %, W. Nussbaumer 1,1 %, Diverse 0,6 % 2011 2015 23,7 % 20,1 % 11,3 % 21,7 % 15,9 % 3,5 % 0,5 % Montagna 1,4 %, glp 0,8 %, Kommunist. 0,8 %, Diverse 0,2 % 2015 2019 20,5 % 18,2 % 11,7 % 16,9 % 14,1 % 13,1 % 0,8 % EDU 1,1 %, glp 1,0 %, Donne 0,8 %, Montagna 0,7 %, Diverse 1,2 % 2019 2023 21,1 % 17,7 % 15,1 % 13,5 % 12,5 % 9,1 % Ticino & Lavoro 4,3 %, HelvEthica 2,1 %, Kommunist. 1,7 %, glp 1,5 %, Donne 0,8 %, Valli 0,7 % 2023
1 2019: Grüne und Linke Alternative (Wahlallianz)
2 1991: Partito Socialista Unitario (Name der PSA nach dem Zusammenschluss mit der Comunità dei Socialisti)
3 Demokraten, linke FDP-Abspaltung, 1935: Gruppo Liberale Radicale Democratico (Teil der nationalen FDP), 1943: Partito Liberale Radicale Democratico (neuer Name nach dem Bruch mit der FDP).
Quellen