Parlamentswahl in der Türkei 2023

2018Wahl 2023
Ergebnis (in %)[1]
 %
40
30
20
10
0
35,61
25,33
10,07
9,69
8,82
2,81
2,23
1,73
3,24
Gewinne und Verluste
im Vergleich zu 2018
 %p
   4
   2
   0
  −2
  −4
  −6
  −8
−6,95
+2,68
−1,03
−0,27
−2,88
+2,81
+2,23
+1,73
+1,21
Vorlage:Wahldiagramm/Wartung/Anmerkungen
Anmerkungen:
e Die HDP kandidierte 2018 eigenständig, 2023 jedoch auf der Liste der Grün-Linken Partei (YSP).
f Abspaltung von der SP, die 2018 einen Anteil von 1,34 % erreichte.
h Die TİP kandidierte 2018 auf der Liste der HDP.
       
Insgesamt 600 Sitze

Die Wahl zur 28. Großen Nationalversammlung der Türkei fand am 14. Mai 2023 gleichzeitig mit der Präsidentschaftswahl statt, um die 600 Mitglieder des nationalen Parlaments der Türkei zu bestimmen.

Hintergründe

Zuletzt wurde das Parlament am 24. Juni 2018 gewählt, mit dem Ergebnis, dass die regierende AKP zwar ihre Mehrheit verlor, dies jedoch mit den Sitzen der MHP kompensieren konnte. Die größte Oppositionspartei CHP musste zwar ebenfalls einen Rückgang der Stimmen (von 2,6 Prozentpunkten) hinnehmen, konnte jedoch durch das Parlament, welches um 50 Sitze erweitert wurde, zwölf zusätzliche Abgeordnete für sich gewinnen. Die zuvor neu gegründete IYI schaffte ebenso den Einzug ins Parlament, wie die HDP (die sich – im Gegensatz zur IYI – in keinerlei Bündnis befand).

Am 13. September 2019 gab der ehemalige Ministerpräsident und AKP-Vorsitzende Ahmet Davutoğlu seinen Austritt aus der AKP bekannt. Genau drei Monate später wurde die Zukunftspartei (GP) gegründet, deren Vorsitzender Davutoğlu ist. Im März 2020 gründete Ali Babacan, unter anderem stellvertretender Ministerpräsident und Wirtschaftsminister in AKP-Regierungen, die Partei für Demokratie und Fortschritt (DEVA).

Am 17. Mai 2021 gründete der ehemalige CHP-Abgeordnete Muharrem İnce, der bei den Präsidentschaftswahlen 2018 CHP-Kandidat war, die Memleket Partisi, der drei Abgeordnete des Türkischen Parlaments beitraten.

Eine Abspaltung der IYI-Partei erfolgte am 26. August 2021, als Ümit Özdağ die Siegespartei (ZP) gründete.

Am 31. März 2022 wurde die Sperrklausel von 10 % auf 7 % gesenkt. Teile dieser Änderungen des Wahlgesetzes betreffen auch Wahlbündnisse: Wurden zuvor Sitze im Parlament nach erhaltenem Stimmenanteil des Bündnisses bestimmt, werden sie von nun an anhand der Prozentsätze der jeweiligen Parteien errungen, was kleineren Parteien einen Einzug ins Parlament bzw. die Teilnahme an einem Wahlbündnis erschwert.[2]

Im Februar 2023 ereigneten sich im Südosten der Türkei und in Teilen Syriens zwei starke Erdbeben und hunderte Nachbeben, bei denen über 45.000 Menschen starben. Diesbezüglich wurde diskutiert, ob es nun einen Abstimmungswandel in der Bevölkerung geben könne.[3] Innerhalb der Regierungspartei AKP wurde über eine Verschiebung der Wahlen nachgedacht.[4]

Am 10. März 2023 wurden die vorgezogenen Wahlen für den 14. Mai 2023 von Präsident Erdoğan per Dekret verkündet.[5]

Teilnehmende Parteien

Laut Hohem Wahlausschuss (YSK) wären 36 Parteien dazu berechtigt gewesen, um an der Parlamentswahl teilzunehmen.[6] Letztendlich werden 24 Parteien zusätzlich zu unabhängigen Kandidaten teilnehmen.

Vom Hohen Wahlausschuss geloste Reihenfolge auf den endgültigen Wahlzetteln[7]
WahlbündnisParteinameoffizielle AbkürzungVorsitzende(r)
Millet PartisiMİLLETCuma Nacar
Hak ve Özgürlükler PartisiHAK-PARDüzgün Kaplan
Sosyalist Güç BirliğiTürkiye Komünist PartisiTKPAli Rıza Aydın
Türkiye Komünist HareketiTKHAysel Tekerek
Sol PartiSOLÖnder İşleyen
Genç PartiGENÇPARTİHakan Uzan
Memleket PartisiMEMLEKETMuharrem İnce
VolksallianzBüyük Birlik PartisiBBPMustafa Destici
Adalet ve Kalkınma PartisiAK PartiRecep Tayyip Erdoğan
Yeniden Refah PartisiYRPFatih Erbakan
Milliyetçi Hareket PartisiMHPDevlet Bahçeli
Emek ve Özgürlük İttifakıYeşil Sol PartiYSPÇiğdem Kılıçgün Uçar und İbrahim Akın
Türkiye İşçi PartisiTİPErkan Baş
Adalet Birlik PartisiAB PARTİİrfan Uzun
Anavatan PartisiANAPİbrahim Çelebi
Yenilik PartisiYPÖztürk Yılmaz
Halkın Kurtuluş PartisiHKPNurullah Ankut
Milli Yol PartisiMİLLİ YOLRemzi Çayır
Vatan PartisiVPDoğu Perinçek
Güç Birliği PartisiGBPAli Karnap
Bündnis der NationCumhuriyet Halk PartisiCHPKemal Kılıçdaroğlu
İYİ PartiİYİ PartiMeral Akşener
Ata İttifakıAdalet PartisiAPVecdet Öz
Zafer PartisiZPÜmit Özdağ
Unabhängige Kandidaten

Ergebnisse

  • CUMHUR
  • MILLET
  • EMEK
  • BündnisParteiStimmenSitze
    Anzahl%+/−Anzahl+/−
    CUMHURAKP, MHP, YRP, BBP26.934.45549,50−4,12323−22
    MILLETCHP, IYI19.063.78135,04+1,1212+23
    Emek ve ÖzgürlükYSP, TIP5.744.00410,56Neu65Neu
    ATAZP, AP1.323.8932,43Neu
    Memleket502.8020,92Neu
    Unabhängige226.8730,42
    SOSYALİST GÜÇ BİRLİĞİSOL, TKP, TKH159.4050,29Neu
    GENÇPARTİ112.7320,21Neu
    ANAP65.6860,12Neu
    VATAN53.3390,10-0,13
    Millet Partisi52.3820,10Neu
    HAK-PAR42.5470,08Neu
    AB41.0860,08Neu
    HKP31.9280,06Neu
    GBP27.3250,05Neu
    Milli Yol17.6880,03Neu
    YP11.1640,02Neu
    Gesamt55.835.895100,00±0600±0
    Wahlbeteiligung87,05 %
    Registrierte Wähler64.145.504
    Quelle: Independent Türkce[8]

    Umfragen

    Umfragen seit Mai 2023, in Prozent (%)
    Erhebungszeitraum

    (oder Veröffentlichungsdatum)

    UmfrageinstitutBefragteCumhur İttifakıMillet İttifakıEmek ve Özgürlük İttifakıZPMPSonst.
    AKPMHPYRPBBPCHPİYİYSPTİP
    9. bis 12. Mai 2023Aksoy[9]4.00037,26,91,230,59,18,22,02,81,20,9
    10. bis 11. Mai 2023ORC[10]3.92034,57,328,413,710,65,5
    9. bis 11. Mai 2023Optimar5.95038,08,71,31,027,78,48,12,61,22,50,5
    9. bis 10. Mai 2023Yöneylem2.47635,57,81,130,49,610,22,61,61,2
    9. bis 10. Mai 2023MetroPOLL2.03840,35,230,58,610,11,61,12,6
    6. bis 9. Mai 2023Türkiye Raporu[11]5.00036,77,40,830,610,19,11,41,51,11,3
    5. bis 9. Mai 2023ALF[12]6.00035,57,827,812,310,85,8
    2. bis 8. Mai 2023Bulgu2.40034,25,81,30,432,89,98,91,92,01,81,0
    6. bis 7. Mai 2023KONDA[13]3.48035,08,027,512,410,51,81,62,2
    6. bis 7. Mai 2023Gezici[14]3.57739,16,329,08,09,61,62,52,31,6
    3. bis 7. Mai 2023Saros[15]8.16436,66,60,731,58,611,91,30,70,71,3
    27. April bis 5. Mai 2023Avrasya[16]5.60035,17,91,133,08,69,71,50,91,11,1
    26. April bis 4. Mai 2023MAK[17]5.75036,96,61,00,730,112,610,40,40,40,9
    24. Juni 2018Parlamentswahl42,2811,2022,8010,1411,532,07

    Einzelnachweise

    1. secim.aa.com.tr
    2. Turkish parliament approves contentious election law changes. 31. März 2022, abgerufen am 24. April 2022 (englisch).
    3. Rainer Hermann: Ein Pfusch, der Erdogan das Amt kosten kann (Kommentar, 11. Februar 2023)
    4. Şebnem Arsu, Steffen Lüdke, Maximilian Popp, Özlem Topçu: (S+) Folgen der Erdbebenkatastrophe in der Türkei und Syrien: Risse im Staat Erdoğan. In: Der Spiegel. 17. Februar 2023, ISSN 2195-1349 (spiegel.de [abgerufen am 19. Februar 2023]).
    5. Erdoğan seçim kararını imzaladı: Türkiye 14 Mayıs'ta sandık başına gidecek. 10. März 2023, abgerufen am 18. März 2023 (türkisch).
    6. Mynet: Yüksek Seçim Kurulu son dakika olarak duyurdu: Seçime 36 siyasi parti katılacak. Abgerufen am 19. März 2023 (türkisch).
    7. 2023 seçimleri oy pusulası sıralaması: Hangi parti, kaçıncı sırada? Abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    8. Independent Türkce: Parlamentswahlen Türkei 2023. In: Independent Türkce. 14. Mai 2023, abgerufen am 5. Dezember 2023 (türkisch).
    9. Haber Merkezi: Aksoy Araştırma anket sonuçlarını paylaştı: Seçim ikinci tura kalıyor. 13. Mai 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    10. ORC anketi: Kılıçdaroğlu ilk turda cumhurbaşkanı - Diken. 12. Mai 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    11. Türkiye Raporu’nun anketi: Kılıçdaroğlu ilk turda cumhurbaşkanı - Diken. 12. Mai 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    12. ALF’den seçime sayılı günler kala iki ilde anket: İşte partilerin ve cumhurbaşkanı adaylarının son durumu - Fotoğraf Galerisi. Abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    13. KONDA 14 Mayıs seçimleri için son araştırmasını duyurdu: Oy değişimi devam ederse ilk turda Kemal Kılıçdaroğlu seçilebilir. Abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    14. Gazete Duvar: Son anket: Seçim ikinci tura kalıyor, fark yüzde 1.8. 5. Dezember 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    15. Gazete Duvar: İnce'nin kararından sonra ilk anket: Kılıçdaroğlu ilk turda kazanıyor. 5. Dezember 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    16. Seçim anketi oy oranları 2023: O Cumhurbaşkanı adayı kıl payı kazanıyor.. Abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).
    17. MAK’ın son anketi: Kılıçdaroğlu ilk turda kazanıyor - Diken. 7. Mai 2023, abgerufen am 13. Mai 2023 (türkisch).